Van dinsdag 9 tot en met donderdag 11 juli 2024 trokken meester en leerlingen op driedaagse naar Parijs. 

Het doel, bijleren, fichebak vullen, ervaring en kennis uitwisselen en een echte leifruit erfgoedgemeenschap bouwen over de landsgrenzen heen. Een heerlijk subliem Frans - Belgisch uitwisselingsmoment op hoog niveau in DE leifruittuinen van Frankrijk.

We komen samen op het perron in Brussel Zuid voor de Eurostar van 8:13u. Sommigen hebben er dan al een heel traject opzitten. Na iets meer dan anderhalf uur komen we aan in Paris-Nord. Dan nog een metro en RER-trein van 1 uur die ons naar Saint Remy des Chevreuses brengt. Daar staat Mr Mauclère ons op te wachten.

Hervé Mauclère is uiterst ervaren in het snoeien en enten van fruitbomen en leifruit. Hij heeft al een jarenlange ervaring op dit vlak en heeft al talloze workshops en opleidingen verzorgd op dit vlak. Een gepassioneerd man die erg boeiend zijn verhaal doet.

Na een korte kennismaking, rijden we naar een historische boomgaard Granges de Port Royal des Champs. ‘Le potager des habitants’ want hier zijn veel mensen die vrijwillig meewerken aan het onderhoud van de boomgaard en de tuinen.

De lentesnoei,  ‘taille en vert’: snoeien op 5 ogen en erop letten dat de takken van de U-vorm mooi op gelijke hoogte komen. De structuur van de boom wordt gerespecteerd.

Tussen de bomen staan kleine bessenstruiken. Deze afwisseling is bewust gekozen. Hervé wil met de combinatie van leifruit en klein fruit een muur creëren.

Na de rondleiding krijgen we de kans om samen met de Franse collega’s te snoeien. We observeren, bespreken en overleggen welke tak er gesnoeid wordt. Een erg boeiende ervaring.

Na het snoeien wordt er nog even nagepraat. Op zo’n moment komen interessante zaken naar boven.
Enkel mooie uitspraken van Hervé die we zeker meenamen:

• Tout doucement le matin et pas trop vite les soir!
• Ga van Mikro naar Makro.
• Begin klein en simpel en werk progressief. Als je een boomgaard wil aanleggen werk dan volgens het OBREDIM principe:

Observation:  Observeer het terrein, hoe is het gelegen, wat wil je ermee doen?

Border: Hoe wordt het terrein afgebakend? Zijn er natuurlijke borders of wordt het iets anders?

Resources: Doe onderzoek naar welke hulpbronnen zijn er? Beschikbare plaats, hoe worden de bomen ingeplant, beschikbare planten, watervoorziening, bodem, apparatuur, alleen of met velen?

Evaluation: De Evaluatie van de eerste drie fasen (OBR) maakt het mogelijk om de volgende drie fasen voor te bereiden. Dit is een gevoelige fase waarin je moet inventariseren wat je in handen hebt. Dit is vooral het moment om te tekenen wat we hebben waargenomen.

Design: Een creatief proces waarbij je een ontwerp uit tekent van de vorm van de bomen in functie van het terrein en de resultaten van de eerste drie factoren. Neem nota’s!

Implantation: (location) Waar en hoe wordt er ingeplant?

Maintenance: Het ontwerp is niet af. Onderhoud is nodig om het terrein in goede staat te houden. Hoe en wanneer ga je dit onderhoud realiseren?

Na een lang en leerzaam gesprek keren we naar het huis van Hervé.
Onze slaapkamers worden aangeduid en terwijl we ons even opfrissen en installeren bereid Hervé voor ons een heerlijk avondmaal.
Wat heeft die man veel in zijn mars zeg! Hij doet erg zijn best om het ons zo aangenaam mogelijk te maken.
Na het avondmaal blijven we nog lang napraten en maken we verder kennis met mekaar.

Een heerlijke nacht volgt na een even heerlijke dag.

Een mooie dag, open hemel, zonnig, perfect om op verkenning te trekken naar Le Jardin du Roi in Versailles. Charle, Julie en Corinne nemen ons mee doorheen een tuin van ongeveer 3 ha waarin moestuin en leifruit voor tafelfruit eeuwen een hoofdrol hebben gespeeld. Zij zijn het onderhoudsteam wat het fruit betreft. Ze delen hun visie, experimenten, observaties en beslissingen. Tijdens de rondleiding konden we genieten van de eerste pruimen ‘Dauphine’.

Na de rondleiding was het tijd om de handen uit de mouwen te steken en snoeiden we samen een jonge aanplant van ongeveer 12 jaar. Fijn om zo te kruisbestuiven. Tot slot lieten we ons snel nog meevoeren in een stukje van het gigantische keldercomplex dat Versailles rijk is. Een belangrijk deel voor de fruitbewaring. Bedankt aan Charle, Julie en Corinne om ons met veel enthousiasme en openheid te ontvangen!
Wij genoten nog even van het bijzondere uitzicht tijdens ons middagmaal.

Hoog tijd om verder te gaan met het namiddagprogramma. We bezoeken een boomgaard opgericht door onze gids Hervé 8 jaar geleden. Gelegen aan de buitenmuren van een kasteel.

Hervé heeft van in het begin de gemeenschap betrokken, het is een boomgaard voor en door de gemeenschap, vrijwilligers. De boomgaard bestaat uit verschillende secties waaronder ook veel leifruit.

Vroeg opstaan, want het wordt een lange dag. In tegenstelling tot de voorgaande dagen hebben we niet één bezoek per ochtend of middag, maar twee of zelfs drie. "Onmogelijk is geen Frans" zei Napoleon!

We nemen de RER richting de Jardin du Luxembourg, waar Mathieu Roze en Guillaume Donjon ons opwachten. Zij zijn de twee tuinmannen die verantwoordelijk zijn voor de fruitcollectie. Deze collectie heeft een rijke geschiedenis die beschreven staat in het boek "La collection fruitière du Jardin du Luxembourg" uitgegeven door Naturalia. Tegenwoordig omvat de collectie meer dan 1000 fruitbomen, allemaal zonder muren getraind in leivorm, op een oppervlakte van 21 are. Het bestaat uit 379 appelvariëteiten en 247 perenvariëteiten.

We vertrekken niet voordat we samen een zomersnoei hebben uitgevoerd, wederom zijn de uitwisselingen zeer leerzaam. Het is tijd om door te gaan naar het volgende bezoek, de fruitboomgaard van de Ecole Du Breuil, een tuinbouwschool in Parijs. We worden verwelkomd door Thierry Regnier, een voormalige leraar fruitteelt en een van de vier Franse meesters in de kunst van het leivormen. Na wat uitwisselingen gaan we direct naar de kern van de zaak met een bezoek aan de fruitbomen.

We beginnen bij de oudste boom; een Verrier leivorm met 7 takken van de variëteit Soldat-Laboureur, ongeveer honderd jaar oud en verplaatst vanaf de vorige tuin van de Ecole De Breuil. We bezoeken een ommuurde moestuin, waar we horizontale cordons, leivormen en contraleivormen zien. Wederom zijn we verbaasd over de afwezigheid van zomersnoei; hier is de reden tijdgebrek.

Het andere deel van de leivormen in de tuin bestaat uit verschillende rijen contraleivormen waarvan de recentste afkomstig zijn van de kwekerijen van Enghien. We vragen Thierry waarom hij niet voor een Franse kwekerij heeft gekozen; blijkbaar is de kwaliteit niet meer zoals vroeger en zijn deze enten geënt op M26. Door tijdgebrek zullen we geen snoei uitvoeren of de rijke bibliotheek van de school bezoeken, op naar het volgende bezoek!

We eindigen de dag bij de beroemde perzikmuren van Montreuil. Hun hoogtijdagen waren in de 19e eeuw, toen er 300 of 600 km muren bedekt met perzikbomen in leivorm waren! Deze werden getraind volgens de "loque"-methode, fruitkwekers waren zeer vindingrijk om de markten van de hoofdstad te voorzien van uitstekende perziken die binnen de muren van Parijs werden geproduceerd, een echte prestatie.

Er zijn nog maar weinig perzikmuren over, en Pascal Mage vertelt ons hun geschiedenis, die in de jaren 80 vocht voor hun behoud. Momenteel worden de terreinen van deze relieken gebruikt door 19 verenigingen die er gedeelde moestuinen hebben, met hier en daar enkele leivormen en contraleivormen. We hebben het geluk een prachtige tuin te bezoeken die door een particulier is aangelegd, met daarin meerdere buitengewone leivormen, een lust voor het oog!

Alle goede dingen komen ten einde, de bezoeken zijn afgelopen want we moeten de Eurostar halen. We bedanken onze gastheren van de dag en vooral onze gastheer van het hele verblijf, Hervé Mauclère. Deze fruitreis was heerlijk in termen van ontmoetingen en uitwisselingen, en dat is dankzij jou Hervé, duizendmaal dank!